Kentsel dönüşüme ilişkin düzenlemelerin yer aldığı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Teklif TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Kanunen, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak meydana gelen depremler nedeniyle genel hayatı etkileyen afet bölgesi olarak değerlendirilen yerlerde, hak sahipliğine ilişkin süreçler hariç olmak üzere, hasar tespit raporları esas alınarak tesisler kurulacak. Bu depremlerin yol açtığı hasarlar ve sonrasında meydana gelen depremlerle ilgili. İdari işlemlere karşı açılan iptal davalarında yeni usuller getiriliyor. Düzenlemenin amacı yargı süreçlerinin hızlandırılmasıdır.
Buna göre 10 gün içerisinde ilk inceleme yapılarak dilekçe ve ekleri tebliğ edilecektir. Savunma verme süresi dilekçenin tebliğinden itibaren 15 gün olacaktır; Bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla 10 gün uzatılabilir. Savunmanın teslim edilmesi veya savunmanın teslimi için son tarih geçmesi halinde belge tamamlanmış sayılacaktır.
Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin kararlara itiraz edilemez.
Keşif ve bilirkişi incelemesinin gerekli olduğu durumlarda, belgenin tamamlandığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde keşif yapılacaktır. Tarafların hak ve menfaatlerinin korunmasının gerekli olduğu hallerde ilk incelemenin ardından keşif ve bilirkişi incelemesi de yapılabilir. Bilirkişi raporları 15 gün içerisinde mahkemeye teslim edilecek. Raporun tebliğinden itibaren 7 gün içinde bilirkişilere ve bilirkişi raporlarına itiraz edilebilir.
Duruşmanın yapılması tarafların talebine ve mahkemenin kararına bağlı olacaktır. Duruşma daveti, duruşma tarihinden en az 15 gün önce taraflara gönderilecektir.
Bu durumlar, belgenin tamamlanmasından veya ara karar, keşif, bilirkişi incelemesi veya duruşmanın gerekli olduğu durumlarda bunların tamamlanmasından itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacaktır.
Son kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edilebilecek. İtiraz dilekçeleri 10 gün içinde incelenerek tebliğ edilecektir. İtiraz dilekçelerine cevap verme süresi 15 gün olacaktır. İtiraz talebi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak.
Bu konu kapsamındaki tam yetki davaları ile iptal davaları bir arada görülemez. Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten önce birlikte açılmış olan iptal ve tam yetki davaları ayrılacak ve mevcut aşamadan itibaren bu davaların görülmesine devam edilecektir.
Bu unsur, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan davalara da mevcut seviyeden başlamak üzere uygulanacaktır.
Buna göre savunma verme, bilirkişi raporuna itiraz etme, temyize başvurma ve temyiz dilekçesine cevap verme süreleri değişmeyecek.
Rezerv inşaat alanları yeniden tanımlanıyor
Kanunda ayrıca kredi sözleşmesindeki hedefe bağlı kalarak Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne dış finansman olanakları sağlanmasını sağlayacak düzenlemeler de yapıldı. Kamu Maliyesi ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da “dış borç tahsisi” tanımına “Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne” ibaresi eklendi.
Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü kanunla özel bütçeli idare olarak düzenlenirken, Dünya Bankası tarafından finanse edilen kredinin Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne tahsis edilmeye devam edilmesi yönünde düzenleme yapıldı.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da “rezerv yapı alanı” tanımı değiştirildi. Rezerv yapı alanı açıklamasında yer alan “yeni yerleşim alanı olarak” ibaresi metinden çıkarılırken, bu düzenlemeye istinaden uygulamada açılan davalarda herhangi bir taşınmazın imar alanı olması gerektiği değerlendirilerek karara varıldı. konut alanları dışında rezerv yapı alanı olarak belirlenmek üzere, yerleşim yerlerindeki parseller de rezerv yapı alanı olarak ayrılmıştır. Yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün hale getirilmesinin amaçlandığı belirtildi.
Riskli binaların tespiti ve Hazine taşınmazlarının değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsisine ilişkin görev, hak ve yetkilerin bundan sonra Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü tarafından kullanılmasını sağlayacak şekilde kanunda değişiklik yapıldı.
Buna göre riskli yapı tespiti Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü veya idare tarafından resen yapılabilecek. Uygulamada bazı malik veya kiracıların riskli binaları tespit etmesinin engellendiği ve kendi bağımsız birimlerinden tespit için numune alınmasına izin verilmediği görüldüğünden, kapalı kapılar veya yeterli kolluk kuvvetinin bulunduğu alanlar açılarak riskli binaların tespitinin mümkün olacağı, gerekiyorsa mülki idare amirinin vereceği yazılı izin esas alınarak yapılabilir.
Riskli bina tespitine ilişkin bilgilerin yer aldığı rapor riskli binaya asılacak, e-Devlet Kapısı üzerinden maliklere bilgi verilecek ve 15 gün içinde ilgili muhtarlıkta ilan edilecek. Tespitle ilgili bilgileri içeren rapor, muhtarlıkta yapılacak ilanın son gününde hak sahiplerine tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Gerçek veya özel tüzel kişilerin, sahibi oldukları taşınmazın rezerv yapı alanı olarak belirlenmesini talep edebilmeleri için; Bu taşınmazların arsa metrekarelerinin yüzde 30’unun inşaat için mülkiyet süresi konusunda mutabakata varılması ya da Belediye özel hesabına gelir kaydedilmek üzere tam büyüklüğünün değerinin Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne verilmesi gerekecek. dönüşüm projeleri.
Kolluk kuvvetleri tarafından tahliye
Alanlardaki imar ve imar haklarının kısıtlanması ve bölgedeki binalara sağlanan elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetlerin durdurulması konusunda Bakanlığa verilen görev ve yetkiler Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü tarafından kullanılacak.
İstanbul’da dönüşümü hızlandırmak amacıyla başlatılan “Yarısı Bizden” kampanyasının hayata geçirilmesi için yararlanıcılara üretim amaçlı maddi yardım yapılmasına ilişkin kanunda düzenleme yapıldı.
Riskli binaların yıkımıyla ilgili olarak Bakanlığa verilen görev ve yetkiler bundan sonra Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü tarafından kullanılacak.
Riskli binaların yıkılması için mülk sahiplerine tek seferde 90 günü aşmayacak bir süre verilecek.
Kanun kapsamındaki yapıların tahliyesinin engellenmesi halinde; Tahliye, yerel yönetim amirinin vereceği yazılı izin doğrultusunda yeterli kolluk kuvvetleri tarafından gerçekleştirilecektir.
Cumhurbaşkanlığı veya yönetim tarafından yaptırılan veya yaptırılan riskli binaların tespiti, tahliyesi ve yıkımına ilişkin masraflar, sahiplerinden payları oranında tahsil edilecek.
Kanun kapsamındaki binaların tahliye ve yıkımına ilişkin bireysel hak sahiplerine bildirimler birebir yapılacak ve tahliye ve yıkım raporu binaya asılarak, e-Devlet üzerinden maliklere bildirilecek. Kapının açılması ve 15 gün içinde ilgili muhtarlığa duyurulması. Tahliye ve yıkım işlemleri, muhtarlık tarafından yapılan duyurunun son gününde bireysel hak sahiplerine tebliğ edilmiş sayılacaktır.
(Devam edecek)
